Każdy samochód potrzebuje szeregu olejów i płynów, aby móc normalnie funkcjonować. Do jednych z najważniejszych produktów tego typu należy olej silnikowy, który uszczelnia silnik, chroni jego konstrukcję, redukuje tarcia i chłodzi go. Warto więc wybierać odpowiedni olej dla danej jednostki napędowej, aby ten optymalnie spełniał swoje funkcje. Olej silnikowy to jednak nie jedyny produkt tego typu krążący w układach samochodowych, ważne są bowiem również płyny chłodnicze, hamulcowe, wspomagania kierownicy czy oleje przekładniowe. Należy kontrolować ich stan i w razie potrzeby dokonać wymiany aby układ chłodniczy, hamulcowy czy kierowniczy w naszym samochodzie funkcjonowały poprawnie.
Olej silnikowy stanowi podstawę właściwego zabezpieczenia silnika. Jego zadaniem jest zapewnienie prawidłowego smarowania, czyszczenia oraz chłodzenia silnika. Użycie w samochodzie oleju niedostosowanego do wymagań konkretnego silnika może i zapewne zakończy się jego zatarciem.
Dobierając olej do samochodu, należy zwracać uwagę na jego charakterystykę. Jedną z najważniejszych jest określająca siłę tarcia wewnętrznego cząsteczek lepkość – zwana również gęstością oleju.
Gęstość oleju należy dobierać zgodnie z zaleceniami producenta samochodu. Parametr gęstości wyznaczany jest przez dwie wartości: letnią i zimową (np. 15W-40). Pierwsza wartość oznacza lepkość zimową, druga lepkość letnią.
Gęstość zimowa (im niższa, tym lepsza) wpływa na uruchamiania silnika w niskich, zimowych temperaturach. Olej o wysokiej lepkości w takich warunkach może stwarzać problemy z odpaleniem silnika (nadal jednak należy przede wszystkim trzymać się wartości wyznaczonej przez producenta auta). W przypadku lepkości letniej jest odwrotnie – im wyższa wartość, tym lepiej, ponieważ gęstość oleju przy wysokich temperaturach jest znacznie stabilniejsza. Oznacza to, że olej o niskiej lepkości letniej w trakcie wysokich temperatur może szybko stracić swoje właściwości, przez co jego poziom w zbiorniku spadnie i będzie wymagał częstego uzupełniania.
Z powyższego mogłoby wynikać, że dobierając olej silnikowy (w granicach wartości podanych w instrukcji pojazdu) należy dobierać ten o jak najniższej wartości lepkości zimowej oraz jak najwyższej wartości lepkości letniej. W praktyce nie jest to już tak jednoznaczne. O ile w przypadku gęstości zimowej faktycznie powinno się wybierać olej o jak najniższej wartości, o tyle już w przypadku gęstości letniej wszystko zależy chociażby od przewidywanych obciążeń silnika. Olej o niższej gęstości letniej uważany jest znacznie bardziej energooszczędny, natomiast olej o wysokiej gęstości letniej zapewnia lepszą ochronę silnika w przypadku występowania wysokich przeciążeń.
Podstawowym podziałem olejów silnikowych jest podział według materiału, z jakiego zostały wykonane.
Oleje dzielimy więc na:
Oleje mineralne przeznaczone są przed wszystkim do aut starszych. Ich największą zaletą jest nieobciążanie systemu uszczelnień silnika nadwyrężonych przez lata eksploatacji samochodu. Wprawdzie współczesne oleje mineralne zostały znacznie udoskonalone w ostatnich latach, jednak nadal charakteryzują się szybkim spadkiem lepkości i wydajności.
Oleje półsyntetyczne stanowią rodzaj swoistego kompromisu pomiędzy olejami mineralnymi i syntetycznymi. W ich skład wchodzi zwykle około 70% substancji mineralnych i 30% substancji syntetycznych. Oleje półsyntetyczne są odporne na szybkie starzenie i nie obciążają systemu uszczelnień silnika równie mocno, co oleje syntetyczne, jednak ich przeznaczeniem są głównie auta starsze, nieposiadające dużych wymagań względem smarowania.
Oleje syntetyczne to oleje o najwyższej jakości wśród wszystkich olejów silnikowych. Oleje z tej grupy najlepiej znoszą duże obciążenia termiczne, zaś ich lepkość w przypadku wystąpienia skrajnych temperatur zmienia się jedynie w nieznacznym stopniu. Oczywiście, należy ciągle pamiętać, że nawet najlepszy olej syntetyczny nie spełni oczekiwań, jeśli nie będzie regularnie wymieniany i kontrolowany co mniej więcej 1000 przejechanych kilometrów.